متن کامل بیانات حجت الاسلام و المسلمین آقای حاج سید علیرضا عبادی نماینده ولی فقیه در خراسان جنوبی و امام جمعه بیرجند در خطبه های نماز عید سعید فطر به شرح زیر می باشد.
“ السلام علیکم و رحمة الله و برکاته، بسم الله الرحمن الرحیم الحمدالله رب العالمین الصّلاة و السّلام علی خیر خلقه أشرف بریته ابوالقاسم محمّد صلی الله علیه و علی آله الطیّبین الطاهرین و بعد اوصیکم عبادالله و نفسی بتقوی الله”
انشاءلله که طاعات و روزه و راهپیمایی، تولی و تبری و متمم آن ها این نماز با شکوه عید فطر قبول باشد امروز را به شما تهنیت عرض می کنم با اینکه امروز پانزدهم خرداد برای همیشه عزای عمومی است و شما امت عزیز در سالروز رحلت بنیانگذار جمهوری اسلامی که چهاردهم خرداد بود قرار دارید، شما خیلی تلاش کردید، خیلی زحمت کشیدید، ۴۰ سال در مقابل این همه توطئه های بین المللی و منطقه ای مقاومت کردید ” ثبتکم الله بالقول الثابت فی الحیاه دنیا “ اما این گام اول بوده، گام دوم در پیش است، بنده به نحو اختصار به این دو اشاره می کنم و اگر بخواهیم گام دوم را برداریم قطعاً چند چیز را باید در نظر بگیریم یکی قبل از انقلاب را و دیگری این چهل سال بعد از انقلاب که قبلاً چه بودیم و بعد چه شدیم و سوم اینکه کجا میرویم و چه باید بشویم؛ نصف راه را آمده ایم، به پشت سر که نگاه می کنیم خیلی راه آمده ایم، به کوری چشم همه مستکبرین جهانی خیلی معضلات را پشت سر گذاشته ایم اما به پیش رو که نگاه می کنیم خیلی کار داریم، این عید بر شما مبارک باد اما شاهد هستید که در سراسر جهان علیه مسلمین و علیه مظلومین چه ستم هایی می شود که ” مُلِئَت ظُلماً و جَورا “[۱] پیش به سوی آن جایگاه و موقعیتی که ظلم برافتد و الّا تا منابع ظلم باشد همین است، و تعجب نکنید اگر در این جریانات آخر الزمانی برای شما روایت نقل کنم که از دوران قبل از انقلاب و شخص عامل استعمار و این انسان پلید رضاشاه در روایات آمده هم چنانکه بشارات به وجود مقدس بنیانگذار جمهوری اسلامی در روایات آمده، بیش از هزار سال گذشته نسل ها آمدند و رفتند و این روایت ها را می خواندند اما با آنها فاصله داشتند، ما در زمانی قرار گرفتیم که این ها تحقق پیدا کرده البته همواره استبدادهای داخلی و نوع نظامهای پادشاهی همراه با استبداد و ظلم بوده است اما از ۲۰۰ سال قبل به این طرف این استبدادهای پادشاهی همراه شده است با استعمار بیرونی، و نهایت ظلم بر این مردم شده که بدترین آن ها در دوران قاجار و پادشاهان بی لیاقت و بدتر از آن در دوران پهلوی اول و دوم صورت گرفته، این ها را فراموش نکنیم، برادران خواهران شما فیلم یتیم خانه ایران را دیدید یا شنیدید، یعنی چه؟ به خاطر این پادشاهان بی لیاقت و نوکر مآب استعمار بیرونی اروپایی به وسیله انگلیس روباه پیر در کشور شما این ها غله ها را از بین بردند، دام ها را از بین بردند، جلوی ورود غله و دام از شرق و غرب را، از پاکستان، عراق و اینها گرفتند، قحطی ایجاد کردند، همان کارهایی که الان در یمن می کنند، در جاهای دیگر انجام می دهند، اینها همه، آنها هستند از ۲۰ میلیون جمعیت ایران حدود ۹ میلیون از گرسنگی و بدبختی و بیماری مردند، اینها افسانه نیست آیت الله دستغیب(قدس سره) در نوشته های خودشان از این جریانات و جریاناتی که حتی کسانی به خاطر دارند، مردم در گرسنگی و بدبختی چنان به سر می بردند که، نان که نبود، آنچه هم که بود به تعبیر آیت الله العظمی دستغیب تنها چیزی که نداشت گندم نداشت و به دسترسی آن کسی دست نداشت، از صبح تا ظهر مردم با ناله جلوی نانوایی ها بودند، نانی نبود که، مردم می مردند، ایشان می فرمایند از آن شرایط شیراز و اینکه از صبح تا ظهر از ظهر تا شب جسد جمع میکردند و از فردی که پزشک و طبیب آن زمان بوده شخصی به نام خاوری نقل می کند که من ۴ بعد از غروب از داخل بازار شیراز رد میشدم کسی نبود اما جسد بود که افتاده بود و سگ ها آن ها را می دریدند، از خانمی به نام مادر محمد نقل می کنند که ۴ بچه اش در خانه مرده بودند و دیگر مردن جوان برای او غم نبود، بیرون آمده بود و در میان مردم داد میزد که مسلمانی پیدا شود و بچه های من را جمع کند، دیگر بحث جوانمرگی نبود، بعد نقل می کند که عصر که برگشتم جسد ها را جمع کرده بودند اما اینکه چه کسی آنها را جمع کرده و قبر آنها در کجاست خبری نداشتم، این حال یک مادر بود، این افسانه نیست! و همچنین ایشان از جریانات سال ۱۳۲۲ که من آن موقع چهار ساله بودم و از این قبیل نقل میکند که مردم برای به دست آوردن یک نان خانه و فرش و زندگی خود را به نازلترین قیمت می فروختند تا یک لقمه نان به دست آورند، اینها بود دیگر، آن سیستم پادشاهی بود و آن سیستم استعماری، اینها را هنوز مردم به خاطر دارند، فراموش نکنیم، و اما روایتی که در رابطه با رضاخان بی سواد عامل استعمار، که اصلا آن چیزی نبود، او که سواد نداشت، او اسمش را نمی توانست بنویسد رضا را با “ز” نوشته بود و کسی گفت که قبله عالم رضا را با “ض” می نویسند، گفت می خواهی دستور بدهم که همه رضاها را با “ز” بنویسند؟ این بود منطق، خب این آدم کثیف که کاره ای نبود، آن را به عنوان مترسک و آدمکش، آنچه را که در مسجد گوهرشاد مردم را به رگبار بستند زن و مرد، کوچک و بزرگ، زنده و مرده را در کامیون ها کردند و داخل خاک کردند و روی آنها خاک ریختند، این بود دیگر در روایتی شیخ طوسی نقل میکنند، روایت را مستند می کند به محمد بن حنفیه پسر امیرالمومنین علی علیه السلام برادر امام حسین از مادر دیگر، که گفت از پدرم امیرالمومنین پرسیدم که این امر یعنی ظهور حضرت مهدی(عج) کی خواهد بود؟ امام علی علیه السلام سر تکان داد و فرمود ” کجاست ظهور هنوز جهان آن ظلم شدید را بر مردم وارد نکرده است، هنوز آن زندیق از قزوین کودتا نکرده به حکومت نرسیده تا چادر عصمت از سر زنان بردارد و حصار شهرها را تغییر دهد و بزرگان را خوار کند و آبروی مردم را ببرد هر کس از او فرار کند به چنگ آورد و هرکس با او بجنگد کشته شود و هرکس از این فاصله بگیرد تنگدست و فقیر شود مردم دو دسته شوند برخی به دین خود گریه کنند برخی بر دنیایشان” این روایت را خوب دقت کنید در کودتای سوم حوت که رضاخان از قزوین شروع کرد و بعد انگلیس آن را آورد و آن همه قتل و جنایت، فساد و تباهی، درِ مدرسه ها را بستند، فرهنگ مکتوب و کتب اسلامی را از بین بردند و یا از مرزها خارج کردند و در اجرا و انجام این قضیه دولت به دزدی برای جیب خودش، و انگلیس به چپاول کشور در کل این مدت پرداخت، مردم نان نداشتند بخورند اما این رضاخان که مادرش از راه رختشویی زندگی می کرد، او که چیزی نداشت، فاصله ای نشد، جمع آوری شد املاک خالصه، املاک خالصه یعنی چه؟ یعنی در حالی که مردم نان نداشتند بخورند آنقدر املاک مردم را تصرف کرد، روستاهای مردم را تصرف کرد، اندازه یک وزارت خانه مدیریت املاکش بود، حالا غیر از آن که تصرف شد و غیر از آنی که به خارج بردند که همان نواده هایش جزء ثروتمندترین مردم دنیا هستند و از این پول مردم علیه مردم بازی در می آورند، خب این بود جریان، شما همین اسفند ۹۷ دقت کنید، املاک مردم را که دزدیده و جمع کرده در حالی که مردم از گرسنگی می مردند، و دست بنیاد علوی است، در کنار بنیاد مستضعفین، آن وقت تا اسفند ۹۷ چند ماه قبل در این مدت ۸۰ هزار سند این املاک که به نحوی ثابت شده است مال کدام خانواده است به مردم برگشته است، اما هنوز چه خبر است! رئیس بنیاد در گزارشش می گفت که ۱۰۰ میلیارد تومان مالیات داده، ببینید مردم را کشتند، به گرسنگی گرفتند، اموال مردم را دزدیدند، انگلیس این کشور را چپاول کرد و خارج کردند و بعد از آن هم آن پسر ناخلف و فاسدش را بدتر از او، اولی نوکر انگیسی بود و دومی در کودتای ۱۳۳۰ این مردم را کشتند و این برنامه را با زور آمریکا و شکنجه ها در زندان ها و قتل مردم، دانشجو و دانشآموز را کشتند و مردم را قتل عام کردند که ۱۵ خرداد یکی از آن روزهاست، اینها را با چه چیزی میتوان تطهیر کرد؟ و حال آنکه آنچه آنها انجام دادند، هنوز خون بچه های این مردم که در کف خیابان ها و سنگ فرش ها بوده، گویی خشک نشده، فضای مجازی و عوامل استعماری برای نسل جوان ما دارد کرامت می سازد، تازه به این ها اکتفا نکردند، آنها جان، مال، ناموس و حیثیت مردم را از بین بردند، اما در عین حال به این اکتفا نکردند برای تحقیر ملت ایران قانون کاپیتولاسیون را در مجلس ملی که مربوط به خودشان بود به تصویب رساندند و این به معنی آن بود که قانون به ایرانی اجازه نمی دهد در مقابل مستشاران خارجی از جان و مال و ناموسش دفاع کند، حتی مقامات قضایی و دیوان عالی کشور، این قانون شد، کسی که فریاد زد امام بنیانگذار جمهوری اسلامی بود هزینههایی پرداخت شد، اما آنچه که عزت بود به این مردم بازگشته و در این گام البته بسیار مشکلاتی داریم اما همه این مشکلات قابل حل است اما شرطش این است که حداقل یک عده که چشم خود را بسته اند و هنوز که هنوز است به دنبال انگلیس و فرانسه و آمریکا و صهیونیست می روند و در بین همین مردم زندگی می کنند و متاسفانه بر دوش مردم هم سوارند انصاف بدهند و خجالت بکشند و شرم کنند.
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
وَالْعَصْرِ (۱) إِنَّ الْإِنْسَانَ لَفِي خُسْرٍ (۲) إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ(۳)
صدق الله العلی العظیم.
خطبه دوم
بسماللّهالرّحمنالرّحيم
الحَمْدُ للهِ الأول قَبْلَ الاِنْشاءِ وَالاِحْياءِ وَالآخرِ بَعْدَ فَناءِ الأَشْياءِ، العَلِيمِ الَّذِي لا يَنْسى مَنْ ذَكَرَهُ وَلا يَنْقُصُ مَنْ شَكَرَهُ وَلا يُخَيّبُ مَنْ دَعاهُ وَلَا يُخِيبُ مَنْ دَعَاهُ وَلا يَقْطَعُ رَجاءَ مَنْ رَجاهُ. والصَّلَاةُ وَ السَّلَامُ عَلَى رَسُولِ اللَّهِ اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ عَلِىٍّ وَ فاطِمَةُ وَ عَلی الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ وَ عَلَی بْنَ الْحُسَیْنِ وَ مُحَمَّدِ بْنِ عَلی وَ جَعْفَرٍ بْنِ مُحَمَّد وَ موسَی بْنِ جَعفَر وَ عَلِىِّ بْنِ مُوسَى وَ مُحَمَّدَ بْنَ عَلِىٍّ وَ عَلِىِّ بْنِ مُحَمَّد وَ الحَسَنَ بْنَ عَلِىٍّ وَ الحُجَّةَ بْنَ الْحَسَن صلوات الله عَلَيْهم اَجْمَعين. وبَعدُ أوصیکُم عِبادَاللهِ وَ نَفسِي ِبتَقوَی اللهِ.
مجدد خودم و شما عزیزان را به تقوای الهی توصیه می کنم
همانطور که اشاره کردم در خطبه اول، در روایات ما، هم به جریان فاسد قبل از ظهور به وسیله سلسله ننگین پهلوی آمده و هم پشت سر آن از وجود مقدس بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران برای نجات این مردم و برای آماده سازی جامعه بشری، تنها بحث مسلمان نیست، میبینید بر سر مردم دنیا چه می آورند؟ بله بر مسلمان ظلم مضاعف می کنند اما آنهایی که مسمان نیستند هم مورد ظلم قرار می گیرند، بر خود ملت های اروپایی هم ظلم می کنند، جلیقه زردهای فرانسه چه می گویند؟ هر هفته شنبه به صحنه می آیند، آن ها را می کشند، چشمشان را کور می کنند، زندان می کنند، شکنجه می کنند، زخمی می کنند، اما رها نمی کنند راهشان را، چرا؟ چون حوصله ی آن ها نیز به سر آمده است، منحصر به آن ها نیز نیست در خود انگلیس، مردم فرق می کنند با حکومت ها، حدود دو هفته قبل بود، در این دنیایی که همه به هر حال سازمان های بین المللی و پادشاهان بی درد و استعمارگران، همه با هم شده اند و به هر حال بر ملت ها ظلم می کنند که سمبل آن ها مردم مظلوم فلسطین هستند تا برسد به مردم یمن، بحرین عراق افغانسان و … از میانمار بگیرید تا آفریقا بر همه ظلم می کنند، دیدید حتی مردم انگلیس در حدود دو هفته قبل بود به عنوان پشتیبانی از مردم فلسطین به صحنه آمدند؛ این ها که مردم خود اروپا هستند حوصله شان سر آمده تا به روز قدس و تا دیروز که ترامپ سر از انگلیس در آورد، دیدید که مردم انگلیس چه می کردند تنها مردم نیز نبودند و حتی سازمان های دولتی و غیر دولتی، چرا؟ چون ظلم به جایی رسیده است که همه فهمیده اند اما یک عده نادان هایی در کشور ما هنوز نفهمیده اند، باید با این ها چه کنیم؟ در روایات مسئله طاغوت پرستی به اصطلاح این پادشاه بازی هایی که در دنیا است، این قدرت پرستی هایی که هست، این فرعون پرستی هایی که هست، این قارون پرستی هایی که هست، در روایات ما چقدر زیبا بیان کرده حالا چه روایت های شیعه و چه سنی، این روایت در البیان گنجی شافعی است که از علمای برادران اهل سنت ماست، کتابی در رابطه با حضرت مهدی(عج) دارد به نام البیان، این بشارت از وجود شماست، حدیث دارد و از وجود شماها خبر می دهد، این حدیث” يَخْرُجُ قَوْمٌ مِنْ قِبَلِ الْمَشْرِقِ ، فَيُوَطِّئُونَ لِلْمَهْدِيِّ سُلْطَانَهُ “[۲] مردمی از مشرق زمین که در احادیث دیگر و پای تفسیر آیاتی از قرآن ” فسوف یأتى اللّه بقوم یحبّهم و یحبّونه “[۳] اینها بشارت از وجود شماست، از قیام شماست، از انقلاب شماست که قبل از ظهور حضرت مهدی(عج) حاصل می شود، و این ها دنیا را برای ظهور آخرالزمان آماده می کند؛ این شمایید، افتخار کنید، بله سختی دارد اما این هزینه ای که در این راه هدفمند پرداخت می شود قابل قیاس با آن هزینه ای که در ذلت و نوکری دشمن است نیست، همانی که گفتم دیروز در داخل ایران قبل از انقلاب بود الان ببینید در عربستان سعودی چه خبر است، در کشورهای خود فروخته دیگر چه خبر است، هر چی که به اینها دستور می دهند عمل می کنند بعد هم از آنها به عنوان گاو شیرده تعبیر می کند، پول هایشان را میبرند، پول های مسلمانانی که دست این دزدها و رئسا و پادشاهان این کشورهاست می برند و بعد هم می گوید که این ها گاو شیرده اند، آن وقت آمادگی که شما دارید، رشدی که شما کردهاید، در مقابل استعمار که شما ایستاده اید، اینها را قیاس کنید با آنچه که آنها دارند، شما یک روز را در کنار هم بوده اید خودتان را با عربستان سعودی و مصر در کنار هم بگذارید، ببینید چه شده، همین دو روز قبل بود آمریکایی ها گفتند که عربستان سعودی هواپیما دارد اما از دیگران گرفته و خودش کاره ای نیست، و گفت هواپیمایی که پرواز می کند تا ما اجازه ندهیم اجازه ندارد بنشیند، آیا این پیشرفت است؟ مصر یک کشور مسلمان است، اتفاقا مسلمانان خوبی نیز دارد اما سلطه بیگانه به گونه ای است که یک کشور قوی اسلامی اما به وسیله مهره های بیگانه مشاهده می کنید مسلمانان در چه شرایط سختی قرار دارند، آنها یک روزی از ما جلو بوده اند اما امروز موقعیت ما به گونه ای است که آمریکا و دیگران از ما می ترسند، حق دارند بترسند، از این جریانات در روایات به وجود مقدس بنیانگذار جمهوری اسلامی حضرت آیت الله العظمی امام خمینی(قدس سره) حتی به اسم در روایات آمده، کتابی تقریبا در هزار سال قبل نوشته شده با عنوان حجاب القلوب، مراد از حجاب القلوب همان شاه پرستی است، همان دین از سیاست جداست، همان باورهایی است که بالاخره یک عده زورگو بر مردم تحمیل میکنند، حجاب القلوب، بعد در روایات دارد حدیثی از پیامبر اکرم(ص) که به این جریان آخرالزمانی، حضرت اشاره می فرمایند که فردی که از فرزندان من خواهد بود و اسم او روح الله و “موید من عندالله” خواهد بود، قیام خواهد کرد این باور غلط حجاب القلوب طاغوت پرستی ها را پاک خواهد کرد، این حدیث مال کتاب هزار سال پیش از این است، آیت الله قرهی می فرمود که وقتی مردم بدبخت ایران زیر چکمه های رضا شاه پلید همه چیزشان را از دست داده بودند عده ای از تجار تهران رفتند عتبات به محضر آیت الله العظمی سید حسن اصفهانی رحمت الله علیه و عرض کردند که ایرانی ها دارند از دست می روند همه چیزشان را از دست دادهاند لااقل شما یک نامه بدهید به رضا شاه شاید از ظلم خود کم کند، این مرجع بزرگ تقلید فرمودند البته من این کار را می کنم نامه مینویسم اما با نامه من علاج نمیشود باید روح الله بیاید و این مسئله را تغییر دهد، این همان اشاره به حدیث کتاب حجاب القلوب است، در روایات امام موسی بن جعفر علیه السلام که بارها شنیده اید” رَجُلٌ مِنْ أَهْلِ قُمَّ یَدْعُو النَّاسَ إِلَی الْحَقِّ “[۴] مردی از قم قیام خواهد کرد در آخر الزمان که مردم را به حق دعوت میکند و اطرافیان او انسان های ثابت و با اراده انقلابی همچون پاره های آهن هستند اما یک قیدی هم در آخر روایت دارد ” والعاقبة للمتقین“” یعنی چه؟ یعنی آن هایی که به عنوان کلک وارد این انقلاب بشوند و نان به نرخ روز بخورند، اینها بارشان به منزل نخواهد رسید، فقط آنهایی که به واقع با اخلاص دنبال حق را بگیرند و با باطل مبارزه کنند عاقبت مال آن هاست و بارها و بارها از رهبر فرزانه انقلاب این نوید را داده اند، البته این ها به معنی تعیین وقت نیست بلکه به معنی ارائه نشانه های ظهور است، ما امیدواریم، غیب را نمی دانیم دعا می کنیم که خداوند وسیله غیب را فراهم آورد و به نیت پاک شما مردم مظلوم که حتی در داخل هم مظلوم هستید که متاسفانه در طول این ۴۰ سال هر وقت تفکرهای لیبرالی بر دولت مردان ما حاکم شد، یا نفوذ حاکم شد، مشکل ایجاد کردند برای شما، سختی ایجاد کردند و ما گرفتار این مشکل هم هستیم، البته و صد البته من و شما هم مقصریم، چرا؟ به این دلیل که کاری که انقلاب کرده این است که ما را از دست انگلیس و مستشاران خارجی این مسئله اختیارات کشور را گرفت که دیگر رضاخانی مسلط نشود و این را داد دست تک تک مردم، انتخاب، خودتان انتخاب کنید این نظام است این قانون اساسی است اما وقتی بنا شد که ما دقت نکنیم، شما کلید خانه خود را به هرکس برسد می دهید؟ خیر، چطور کلید خانه ۸۰ میلیون جمعیت را با یک شعاری با یک روزنامهای با یک حزبی می دهید دست افراد، بعد سرتان بلا درمیآورند بعد داد می کشید، فلذا اولین کاری که در گام دوم انقلاب باید صورت پذیرد باید توسط خود شما مردم بر اساس تقوا که هر وقت برای هر جایی فرق نمی کند، می خواهد برای شورای روستا باشد می خواهد برای مقامات دیگر باشد، که می خواهید با رای خودتان افراد را بیاورید افراد با ایمان را، افراد متعهد را، افراد خدمتگزار را، نه افراد خائن را، شما انتخاب کنید تا همه امور اصلاح شود، هرجا خراب می شود مقدمه آن این است که ما از اختیارات قانونی خودمان بهره صحیح را نگرفتیم، یک عده به عنوان تبلیغات و حزب و گروه و روزنامه روی افکار ما کار کردند و حتی شرکت های تبلیغی یعنی چه؟ یعنی برای انحراف شما پول می گیرند و تبلیغات می کنند، مردم ما را گول میزنند، برای ۴ سال دیگر مردم گرفتار آن شورای روستایی و دیگران هستند، چرا این کار را می کنیم؟ اولین کاری که باید صورت بگیرد انتخاب صحیح انسان متعهد است، انسان انقلابی است، انسان مومن است، انسانی که درد مردم را احساس می کند، لذا نتیجه آن این می شود که تمام مشکلات مردم حل می شود، مشکلات در قدم اول دست من و شماست، در گام دوم انقلاب باید دولت اسلامی شکل گیرد، دولت اسلامی یعنی آن دولتی که بیاید و قانون اساسی را که اسلام و عدالت است پیاده کند نه تفکر لیبرالی را، اگر دولت اسلامی آمد، رجایی آمد، واقعاً کار کرد، برای مردم خدمت کرد، طبعا می توان انتظار داشت که در آن تعلیم و تربیت صحیح دولت نسبت به ملت که مثل پدر برای فرزند کار می کند آن است که تمدن اسلامی به وجود آید خداوند شما را تایید کند صلوات بفرستید.
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
إِنَّا أَعْطَيْنَاكَ الْكَوْثَرَ(۱) فَصَلِّ لِرَبِّكَ وَانْحَرْ (۲) إِنَّ شَانِئَكَ هُوَ الْأَبْتَرُ(۳)
صدق الله العلی العظیم.
[۱] – ملَأُ الله بِهِ الاَرضَ قِسطاً وَ عَدلاً کَما مُلِئَت ظُلماً و جَورا؛ بحار الأنوار، علامه مجلسی، ج ۵۱، ص ۱۵۶.
[۲] -حدیث از پیامبر اکرم (ص)، سنن ابن ماجه
[۳] – سوره مبارکه المائدة آیه ۵۴
[۴] – بحار الانوار، ج ۶۰، ص۲۱۶