گزارشی از یک دیدار شاعرانه؛ شاعرانی که راه آوینی را می روند/ اینجا استاد اخلاق خودش شاعر است

شعرهای زیبا و پرمحتوای شاعران استان با مضامین انقلابی و حماسی و گاها نقد برخی از مشکلات روز کشور با گویش محلی نشان می داد که در اینجا شاعران راه شهید آوینی را می روند…

ده دقیقه ای مانده تا عقربه ساعت به ۵ بعد از ظهر برسد؛ مهمانان یکی یکی وارد می شوند و با یکدیگر خوش‌و‌بش می‌کنند، منتظرند تا ساعت قرار با استاد اخلاق فرا رسد، دیدار جمعی از شاعران انقلابی استان به مناسبت هفته هنر انقلاب اسلامی با آیت الله سید علیرضا عبادی، نماینده ولی فقیه در خراسان جنوبی، پیش بینی می شد که طبق دیدارهای قبلی که شاعران با آیت الله داشتند، این دیدار هم صمیمی و زیبا باشد.

شاعران دور تا دور اتاق می نشیند پس از اندکی مراسم با قرائت قرآن به شکل رسمی آغاز می‌شود. دکتر مرادعلی واعظی، عضو هیات علمی دانشگاه بیرجند و از اعضای انجمن شعر آیینی وظیفه‌ی اجرا را به عهده دارد با تبریک ایام رجبیه و ولادت باسعادت حضرت علی علیه السلام برای تمام پدران آرزوی توفیق و سلامت غفران مي کند و گفت: عشق به قرآن و اهل بیت علیه السلام بزرگترین ثروت یک انسان و پشتوانه مادی دنیوی و توشه اخروی است.

 

 

واعظی به وقت محدود و فرصت اندک جلسه هم اشاره می‌کند و از شاعران می‌خواهد یک شعر کوتاه بیشتر نخوانند. او با گرامیداشت هفته هنر انقلاب اسلامی یادی می کند از سید اهل قلم شهید سید مرتضی آوینی و سروده شهید احمد زارعی به شهید آوینی را می خواند:
و ما کجا و تو ای باصفا! کجا بودی‌؟
تو از نخست‌، شهیدی میان ما بودی‌
تو از نخست‌، صدایت ز جنس خاک نبود
نمی‌شنید صدا را کسی که پاک نبود
صدای تو که به رنگ دعا درآمده بود
دعای تو که ز خود تا خدا برآمده بود…

 

 

بصیرت برترین بیت سیاست!

اما نخستین شاعری که در این نشست ادبی شعر می‌خواند، حسن ساجدی است با شعری زیبا در وصف حضرت علی(علیه السلام)؛
علی جام امامت بود دنیا
علی شمش امامت بود دنیا
علی جام عدالت بود دنیا
علی از عشق یزدان بود سرمست
نه غرق در سیاست بود دنیا
زنده بادا دشمن هر اهرمن سیدعلی
افتخار عجم و تاج وطن سیدعلی
شد با همت او نام ز اسلام بلند
زنده بادا صدف دُر سخن سیدعلی
بصیرت برترین بیت سیاست
بصیرت برگ زرین دیانت
بصیرت دشمن تزویر و فتنه
بصیرت اختر و شمس هدایت
وصیت شهیدان اطاعت از ولایت
با عزت و شجاعت با بینش و بصیرت…

 

زیبایی شعر به حدی است که حضار با گفتن «احسنت» او را تشویق کنند؛ فهیم بخشی یکی دیگر از شعرا است که آیت الله عبادی چندین بار حین خواندن این شعر بارک الله می گویند؛
از ازل مبناست، بسم الله الرحمن الرحیم
عشق را معناست، بسم الله الرحمن الرحیم
شعر هستی با ردیفِ ” عشق و انسان ” شد غزل
مطلع دنیاست، بسم الله الرحمن الرحیم
حرف حرفش، رشته اقیانوس قایم بر حیات
عُروَة الوثقی است ، بسم الله الرحمن الرحیم
هر خودی را ، از خود و از دیگران بی خود کند
جام بی همتاست ، بسم الله الرحمن الرحیم
دست افشانانِ حولِ  رازِ حوّل حالنا
رازتان افشاست ، بسم الله الرحمن الرحیم
نای عبدالباسط از این راز نامیرا شده است
جام روح افزاست ، بسم الله الرحمن الرحیم
آری آن “لمّا خَلَقتُ ” چشم بر “الّا ” سپرد
هست را  زیراست، بسم الله الرحمن الرحیم
دلبر و دلداده و دل هر سه بنیانش یکی است
عشق استثناست ، بسم الله الرحمن الرحیم
کوله لب تا لب خرابی ، سینه لبریز از امید
وعده گاه اینجاست ، بسم الله الرحمن الرحیم
پیش می خواند مرا همسایه ی  رگ های من
یک قدم تا ماست، بسم الله الرحمن الرحیم

 

شعرهایی با گویش بیرجندی و درون مایه طنز! 

در ادامه آقایان حجت الاسلام حسینی، مجید خزاعی وفا، محمد دوست، گنجی و ترابی شاعرانی بودند که در این مراسم به شعرخوانی پرداختند.

 

 

واعظی، جمشید آذری را شاعری معرفی ‌می‌کند که ۴۵ سال است شاه بیت غزل هایش گویش بیرجندی است او از محضر استاد اخلاق اجازه خواست و این شعر را قرائت کرد؛
شماره ملی تو درد سر شد
که سیستم از همه موضوع خبر شد
پس انداز تو هرجا بو مدونن
بخوان هرکار کنن خود تو متُنن
خبر دَرن که دُشنه چه خوردی
چه از خونه خو ورداشتی ببردی
مدونن تو کُدو بانک پول دَری
کوجه درگیر خود مشغول دَری
هدف اینه که یارانیتو قطع شو
بره سرمایه تو چرت و پرت شو
پشیمو شو تو از یارانه خو
دخو شو بُرخو کنج خونه خو
از این یارانه خو منصرف شو
از این فکر که دَری منحرف شو
سبد رِ از تو بستوندن چه گفتی
مگر مثل طرف گردن کُلفتی
با خنده می گوید اینجا رو سانسور کردم و ادامه می دهد:
گرونی ره بیومد اُ ر رواج داد
اثر وَر کشته توت و اسفناج داد
گرونی تو جماعت ریشه خَ کرد
وَ خون مَردمو تو شیشه خَ کرد
مگر که آذری بیکار بَشه
از این یارانه خو بیزار بَشه
پیش از او که کسی از تو خبر شو
(ببخشی) خر خو ر باقُلی کو بِدر شو

 

با خنده حاضران و احسنت نماینده ولی فقیه در استان نوبت به محمد حسن هاشمی دیگر شاعر طنزپرداز بیرجندی رسید تا شعر بخواند:
تا منتخب مردم رنجور شدی
با شخص فلانی چقدر جور شدی
من هاشمی ام دست تو را می خوانم
با رأی خودم رئیس جمهور شدی
من قفل ز کار بسته وا خواهم کرد
از درد گرانیت رها خواهم کرد
با دولت اعتدال و تدبیر و امید
بنشین و ببین که من چه ها خواهم کرد
کار زن هر روزه غُر غُر کردن است
مرد را از خویش دل خور کردن است
بعد با جوراب دل را بُردن
کار نیکو کردن از پُر کردن است
اینجاست که خنده حاضران فضا را پُر می کند…
باید که تو بی نظیر باشی پسرم
مانند پلنگ و شیر باشی پسرم
یعنی نه که مانند پدر هر روزه
در چنگ زنت اسیر باشی پسرم
در راه پدر مگر که پا بگذارم
دست همه دشمن به حنا بگذارم
تا جمعیت کشور من رشد کند
صد بچه پسر زخود بجا بگذارم…
عزیزم خنده خاصت مرا کُشت
کلید و قفل حساست مرا کُشت
به جان تو که از دشمن خرید
هواپیمای ایرباست مرا کُشت

 

هاشمی اجازه خواست تا دیگر نخواند و با صلوات حاضرین و تبارک الله استاد اخلاق نشست. ساعت نزدیک شش بود که حجت الاسلام سید حامد رضازاده، شاعر و پیرغلام بیرجندی بلافاصله شعری درباره‌ی امام علی علیه‌السلام با ۲۱ بیت که در آن ۷۷ مرتبه ذکر «علی(عليه السلام)» آمده است را قرائت کرد و در آخر هم حرف دل خود در مدح استاد اخلاق را هر چند ایشان راضی نبود در قالب شعر تقدیم نماینده ولی فقیه در خراسان جنوبی کرد.

 

خورشید به روی او تبسم دارد…
مجری، شاعر بعدی را حجت الاسلام سیادت معرفی می‌کند تا شعری در حوزه ادبیات مقاومت بخواند و می گوید ایشان تاکنون با لباس مخفی می آمدند اما امروز با لباس روحانیت حضور دارند.
برخیز که زنگ خطر آمد به صدا های
تکفیر شبیخون زده با رنگ و ریا های
تکفیر کمر بسته که با شبهه بگیرد
از نقش وجود من و تو رنگ ولا های
ظهر و زر و تزویر به یک نقشه رسیدند
تا پای بگیرند چنین معرکه‌ها های
برخیز که از غفلتمان چشم طمع دوخت
ابلیس نه در قبله که در قبله نما، های
ننگ از که از دیده سرشکی بفشانیم
روزی که بریدند سرت را ز قفا های
ها منتظران دل به ولایت بسپارید
بی مروه نکرده است کسی سعی صفا های…

 

آخرین شاعر علی اکبرحسامی است که با اجازه گفت حاج آقا عبادی استاد شعر هستند و کتابشان چاپ شد و خودشان هم شعر شناس هستند و هم در این زمینه استاد. او معتقد است آن چه شعر را ارزشمند می کند اهل بیت علیه السلام هستند که بیشتر اشعار من در مدح و منقبت ائمه اطهار علیه السلام است و شعری را به اسم « میلاد جمال کعبه» خواند.

 

امشب به جمال کعبه سر باید زد
مستانه بر آن حلقه در باید زد
محبوب ترین نقش خدا پیدا شد
صد بوسه بر این خیر بشر باید زد
تا سلسله عرش ترنم دارد
یک حلقه فلک بدون او گم دارد
با آمدنش مدار هستی کامل
خورشید به روی او تبسم دارد…

 

بعد از اشعار آقای حسامی، حجت‌الاسلام والمسلمین محمدولی عارفی (رئیس دفتر نماینده ولی‌فقیه در استان) با درخواست حاضرین سخنرانی کوتاهی کرد و گفت: از آدم تا خاتم همه پیامبران بر گرد کعبه طواف کردند و در گوش کعبه نجوا کردند اما تنها یکبار کعبه دهان گشود جزء علی بر زبانش نبود.

 

 

وی پدران را توصیه به خواندن نامه ۳۱ نهج البلاغه مولای متقیان علی علیه السلام کرد که بعد از برگشت از جنگ صفین در بین راه برای فرزندشان امام حسن علیه السلام نوشتند و با این جمله که همه پدران باید بدانند که وقتی فرصتی در اختیار دارند باید به بهترین نحو برای تربیت فرزند خود بکوشند به سخنانش پایان داد.

 

صلوات حضار، پایانِ بخش شعرخوانی‌ها و آغاز سخنان نماینده ولی فقیه در خراسان جنوبی است. ایشان ضمن خوش آمد و خیرمقدم به شاعران و اینکه با اشعار و گفتارتان حال و صفایی دادید، ولادت امیر المومنین علیه السلام را تبریک گفتند.

 

هنر آن است که با پیامش اثر بگذارد

آیت الله سید علیرضا عبادی با تاکید بر اینکه زبان هنر رسا و پایدار است، افزود: اهل هنر مسئولیت دارند با زبان هنر که ابزار آن شعر است حقایق زمان خودشان را به همه تاریخ پیام دهند که این هم در زمان معاصر مؤثر است و هم در گذر تاریخ شاهد است.

 

وی با بیان اینکه مکتب غنی اهل بیت علیه السلام و وجود مقدس معصومین در گذر تاریخ پیام های ماندگاری دارند، تصریح کرد: حتی آنانی که مذهب جدایی داشتند اما از بیان این حقایق مذائقه نکردند امام شافعی پیشوای مذهب شافعی است اما وقتی بیان حقایق و پیام به تاریخ می شود چه زیبا می گوید« یَا آلَ بَیتِ رَسولِ الله حُبُّکُمُ فَرضٌ مِنَ الله فی القُرآنِ أنزَلَهُ کَفاکُم مِن عظیمِ القَدرِ أنّکُم مَن لَم یُصلِّ عَلَیکُم لَا صَلَاةَ لَهُ» یعنی ای خاندان نبوّت، محبّت شما فرضی است که از جانب خداوند در قرآن آمده است همین در عظمت شأن شما کافی است، آن کس شما را در نماز درود نگفت، نمازی ندارد، (نمازش درست نیست).

 

 

نماینده ولی فقیه در خراسان جنوبی ادامه داد: این است که او عشق و محبت خاندان پیامبر(صلي الله عليه و آله) را از واجبات و فرائض می داند و معتقد است اگر کسی در نماز به خاندان نبوت درود نفرستد، نمازش صحیح نمی‌باشد.

 

آیت الله عبادی بیان کرد: امام شافعی همچنین در مدح حضرت علی علیه السلام می گوید« لو أنّ المرتضی أبدی مَحلَّه لخرّ النّاس طُراً سُجّداً له. اگر علی مرتضی(علیه السلام) جایگاه خویش را آشکار کند، هر آینه مردم همگی برای او به سجده می افتند».

 

وی با اشاره به اینکه بحث فضائل و حقایق امام علی علیه السلام منحصر به امام شافعی نیست و مولوی نیز به زبان شعرمی گوید:
« تو به تاریکی علی را دیده ای       ز آن سبب غیری بر او بگزیده ای»

 

نماینده ولی فقیه در خراسان جنوبی افزود: حکیم سنایی نیز در مورد امام علی علیه السلام اینگونه لب به سخن می گوید:
«ای سنایی به قوّت ایمان            مدح حیدر بگو پس از عثمان
با مدیحش مدایح مطلق            زهق الباطل است و جاء الحق»

 

آیت الله عبادی با بیان اینکه آخرین خلیفه مروانی(مروان حمار) با آن همه ظلم و ستم وقتی در غرب ایران با لشکر ابومسلم خراسانی مواجه شد این جمله را از او نقل می کنند که گفت« کاش علی ابن ابی طالب علیه السلام می بود و بین این دو لشکر به عدل حکم می کرد»، تاکید کرد: اینجاست که امروز بعد از ۱۴۰۰ سال این انقلاب براساس ارزش های مکتب ائمه اطهار علیه السلام و عدل امیرالمومنین علیه السلام به وجود آمده است.

 

به گفته وی نظام و سیستم حکومتی ما قانون اساسی مبتنی بر فقه اسلامی است و نمونه اش رهبری دین ما است اما عملاً آن را نداریم این اهل قل و هنر و شعر هستند که این حقایق را برای مردم به تصویر بکشند و در این شرایط آخر زمانی که موج های گمراه کننده جامعه را فرا گرفته چراغ راه مردم باشند و هنرشان را با پیام به مردم برسانند چرا که اگر هنر پیام نداشته باشد هنر نیست، هنر آن است که با پیامش اثر بگذارد.

 

نماینده ولی فقیه در خراسان جنوبی با تاکید بر اینکه آنقدر زبان رسای هنر ارزشمند است، گفت: در روایات آمده است برای شعر هدفمندی که برای خدا گفته شود به ازای هر بیتی که گفته شود خدا یک بیت در بهشت می دهد چون بحث نجات از گمراهی است اگر یک نفر به وسیله تو هدایت شود ارزش آن بیشتر از همه آن چیزی است که آفتاب بر آن می تابد.

 

 

در پایان جلسه نیز از کتاب دوم شعر علی اکبرحسامی با نام « عشق امیدواران» رونمایی شد و پس از دقایقی انتظار صدای اذان که بلند می‌شود، شاعران به صف‌ها می شوند تا نماز جماعت را به امامت نماینده ولی فقیه در خراسان جنوبی بخوانند.

 

شعرهای زیبا و پرمحتوای شاعران استان با مضامین انقلابی و حماسی و گاها نقد برخی از مشکلات روز کشور با گویش محلی در این جلسه نشان می داد که در اینجا شاعران راه شهید آوینی را می روند، همان راه انقلابی.

 

 

گزارش: زهرا مهرور

منبع: خبرگزاری شبستان